تاریخچه گز اصفهان با قدمتی 450 سال

بر اساس برخی خاطرات شفاهی و سینه ‌به ‌سینه ، گز سابقه‌ای 450ساله دارد و از زمان صفویه و هم‌زمان با شکوفا شدن مجدد هنر و فرهنگ ایرانی در اصفهان به وجود آمده است.

البته نقل ‌قول‌های معتبرتر حاکی از آن است؛ که ریشه و قدمت گز از دوره‌ی قاجاریه بوده است. به‌طوری‌که در دوره‌ی آقا محمدخان قاجار، گز به کشورهای دیگر صادر می‌شد و معمولاً یکی از شیرینی‌هایی بود که به‌ عنوان پیشکش به پادشاهان کشورهای دیگر هدیه داده می‌شد.

برخی مردم قدیمی ریشه اصلی و تاریخچه پیدایش گز اصفهان  را از نوعی شیرینی به نام حلواچوبه می‌دانند و نقل می‌کنند کشاورزان هنگام جمع آوری و برداشت محصول خود (ازجمله خشخاش) دچار سردی، خستگی، سستی و عرق ریزی شدید می شدند .در این زمان بود که نوعی شیرینی با نام حلوا چوبه فراوان می شود.

و به ‌تدریج حلوا چوبه تکامل‌یافته و به گز تبدیل شد؛ و به‌ غیر از کشاورزان، خوراک وتنقلات سایر مردم و حتی کودکان می‌شود وعده‌ای آنرا در قدیم در سر چهارراه‌ها و بازارو اماکن شلوغ می‌فروختند.

در محله های قدیمی اصفهان ازجمله چهارسوق، میدان قدیم، بازار قنادها در مجاورت میدان نقش‌جهان امروزی و بازارچه نو تعدادی کارگاه حلوا سازی وجود داشت که با بهره گیری از انگور و شیره خرما به تولید حلوا مشغول بودند. با گذر زمان و به ‌تدریج این کارگاه های حلوا سازی به سمت گز سازی روان شدند و به تولیدگز اصفهان اشتغال یافتند. کسب و کار گز سازی از سال 1334 به بعد در اصفهان گسترش وتوسعه یافت.

در حال حاضر متجاوز بر 1000 کارگاه کوچک و بزرگ گز سازی در اصفهان وجود دارد.درخصوص دوران پیدایش و تکامل گز، پاره‌ای قرائن و شواهد دیگر وجود دارد که آن‌ها نیزقابل‌توجه و استناد است. ردپاهایی که دلالت بر این دارند که در قدیم، این محصول توسط افراد روستایی و کشاورز از درختچه استحصال گردیده و به شیوه‌ی ابتدایی و با ترکیب شکر و سفیده تخم‌مرغ آن را تهیه و عرضه می‌نمودند.